Tullimonstrum gregarium

Tullimonstrum gregarium
Richardson, 1966
Okres istnienia: pensylwan środkowy PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Q 315.2/307 315.2/307
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Podkrólestwo	tkankowce właściwe
(bez rangi)	zwierzęta dwubocznie symetryczne
Rodzaj	Tullimonstrum Richardson, 1966
Gatunek	Tullimonstrum gregarium
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Tullimonstrum gregarium – wymarły gatunek prymitywnych zwierząt wodnych z późnego karbonu (około 309–307 mln lat temu).

Skamieniałości osobnika tego gatunku zostały odkryte w latach 50. XX wieku w Mazon Creek – stanowisku paleontologicznym typu Konservat-Lagerstätten, położonym w północno-wschodniej części stanu Illinois, nad rzeką Mazon – i dostarczone w 1958 do Muzeum Historii Naturalnej w Chicago przez paleontologa amatora, Francisa Tully^[1]. W 1966, jako pierwszy badacz, T. gregarium opisał w swojej publikacji „Wormlike fossil from the pennsylvanian of Illinois” amerykański paleontolog Eugene Richardson^[2][3]. Przyjęta nazwa rodzajowa Tullimonstrum jest eponimem mającym na celu upamiętnienie odkrywcy pierwszych skamieniałości gatunku („Tulli”). Człon monstrum oznacza potwora^[2][4]. Holotyp (o numerze PE 10504) jest przechowywany w Muzeum Historii Naturalnej w Chicago^[2]. T. gregarium stosunkowo szybko zostało uznane za nieformalną maskotkę stanu Illinois^[4]. Potocznie jest nazywane Tully monstrum^[2] (lub Tully monster^[1][5]), co można przetłumaczyć jako potwór Tully’ego^[4]. W 1989 gatunkowi nadano tytuł Skamieniałości Stanowej^[1].

Przez kilkadziesiąt lat nie była jednak znana pozycja filogenetyczna tego zwierzęcia. T. gregarrium było porównywane do wstężnic, wieloszczetów, ślimaków, konodontów i Opabinia^[1][5]. W 2016 zespół paleontologów z Uniwersytetu Yale pracujących pod kierunkiem dr. Victorii McCoy opublikował na łamach czasopisma Nature artykuł, w którym przedstawili wyniki badań morfologii w oparciu o analizę 1200 próbek dostarczanych w różnym okresie przez zbieraczy. Naukowcy ocenili, że zwierzę miało około 30–35 cm długości i wykazali dowody na istnienie struny grzbietowej, skrzeli, płetwy ogonowej i brzusznej, ust z kilkoma rzędami zębów. Zwierzę zostało zaklasyfikowane jako kręgowiec – bezżuchwowiec z grupy Hyperoartia (Petromyzontida)^[1].

Z wnioskami McCoy i współpracowników nie zgodzili się jednak Sallan i współpracownicy (2017). W szczególności w ocenie autorów budowa struktury wziętej przez McCoy i współpracowników za strunę grzbietową wyklucza taką jej interpretację; także budowa struktury wziętej przez McCoy i współpracowników za usta z zębami czyni taką jej interpretację mało prawdopodobną. W ocenie Sallan i współpracowników (2017) T. gregarium zbyt różni się budową ciała od kręgowców, by zasadne było zaliczanie go do tej grupy; za bardziej prawdopodobne autorzy uznali jego pokrewieństwo ze stawonogami lub mięczakami. Zdaniem autorów możliwe jest też, że Tullimonstrum jest przedstawicielem wtóroustych nienależącym do kręgowców, przy czym w największym stopniu przypomina on przedstawicieli wymarłej grupy Vetulicolia^[6].